Kazı Sonrası Dokümantasyon

Kazı ardından laboratuvarda gerçekleştirilen birebir çizimler, gemi ve teknelerin yapım tekniklerini belirlemesinin yanında, özellikle, rekonstrüksiyon çalışmaları için çok önemlidir. Batıkların geleneksel olarak laboratuvarda belgelenmesinde, ahşaba değmeyecek şekilde yerleştirilen cam levha üzerine asetat yerleştirilerek, renkli permanant kalemlerle her yönden çizimleri yapılmaktadır. Burada esas olan, gemi ve tekne elemanının şekli, sahip olduğu alet izleri, çivi delikleri, çivi yönleri ve benzeri ayrıntıların hepsinin işlenmesidir. Yenikapı Batıkları Projesinde ise batık elemanlarının 1:1 ölçekli çizimlerinin yapılmasında 3D belgeleme yapan “Digitizer” cihazı kullanılmıştır.

İstanbul Büyükşehir Belediyesinin Yenikapı’da tahsis ettiği 2000 m2 alanda, çizim ve değerlendirme çalışmalarının sürdürüleceği 300 m2 büyüklükte bir merkezin inşası gerçekleştirilmiştir. Merkez, ahşap elemanların yıkanması, temizliği ile geçici depolama için bir su havuzunun bulunduğu ıslak alan ve el çizimi, görsel değerlendirmeler, bilgisayar destekli çizim, bilgisayar ortamında bilgi depolama vb. çalışmaların yapılacağı kuru alan olarak iki ana bölüme ayrılmıştır. İn situ pozisyonda birleştirme detayları görülemeyen ahşap gemi elemanları, demonte edildikten sonra rekonstrüksiyon projelerinin hazırlanması amacıyla detaylı olarak belgelenmektedir. Batık elemanlarının her biri ayrı ayrı genel ve makro çekimlerle fotoğraflanmaktadır. Merkezdeki belgeleme çalışmasının en önemli aşaması ise her bir parçanın 3D ölçüm cihazı (FaroArm) ile bilgisayar ortamına aktarılmasıdır. Türkiye’de ilk defa İstanbul Üniversitesi ekibi tarafından kullanılan Faro Arm cihazı ile ahşap elemanlar üzerinde gemi yapım tekniklerinin belirlenmesinde referans olabilecek alet izleri, kesit ve plan görünüşleri, ahşap ve metal bağlantı elemanları, ahşap damarları, tahrip olmuş kısımlar cihaz ile farklı renklerde kaydedilerek Rhinoceros programı yardımıyla 3 boyutlu olarak belgelenmektedir. Döneminin teknolojisi, gemi ve teknelerin yapım teknikleri, kullanım süreleri ve daha birçok önemli verinin ipuçlarını taşıyan bu yüzeylerin detaylı incelenmesi ve değerlendirilebilmesi için bire bir çizimlerin yapılması vazgeçilemez bir basamaktır.