Yenikapı Batıklarının İnşa Teknikleri

Yenikapı batıkları gemi yapım teknolojisi ve gelişimi konusunda bilgi dağarcığımıza eşsiz katkılarda bulunmaktadır. İstanbul Üniversitesi gemi eksperlerinin batıklar üzerinde sürdürmekte olduğu incelemeler, eski gemi yapımcılığında geleneksel kaplama-temelli örneklerden, iskelet-temelli inşa yöntemine ve her iki yöntemin özelliklerini barındıran geçiş döneni karma yapım tekniklerini ortaya çıkartmaktadır. Yapılan incelemelerde kaplama-temelli olduğu düşünülen bazı gemilerin kabuğunu oluşturan kaplama tahtalarının birleştirilmesinde zıvana kullanımı; geçiş dönemi özellikleri belirlenen bazı gemilerde ise kaplama tahtalarının birleştirilmesinde kavelaların kullanıldığı belirlenmiştir. İskelet-temelli olduğu düşünülen üçüncü grup gemilerde ise kaplama birleşimlerinde herhangi bir kenar birleşim parçasına rastlanmamıştır. Aynı döneme tarihlenen bazı gemilerde farklı inşa yöntemlerinin kullanılmış olması ise yerel farklılıkların varlığına ve geçiş sürecinin lineer olarak ilerlemediğine işaret etmektedir. Yenikapı Batıkları ile ilgili bilimsel araştırmaların ilerlemesi, kuşkusuz bu sürece ilişkin tartışmalara büyük katkı yaparak, daha önce bilinmeyen pek çok teknik detayı ortaya çıkaracaktır.

Yapılan çalışmaların ilk sonuçlarına göre YK 34 ve YK 35 batıklarında karina kaplamalarının ahşap pim kilitli zıvanalarla birleştirildiği belirlenmiştir. YK 22 batığında ise kaplamaların birbirine kilitsiz zıvanalarla birleştirildiği saptanmıştır.

Yenikapı kazı alanında, kaplamaların kenar birleştirmesi kavelalar ile yapılmış olan batıklar çoğunluğu oluşturmaktadır. YK 3, YK 6, YK 7, YK 8, YK 9, YK 12, YK 13, YK 15, YK 16, YK 18 ve YK 20 batıklarının geçiş döneni karma yapım tekniğiyle inşa edildikleri düşünülmektedir.

Yenikapı kazı alanında, kaplama kenar birleştirmesi olmayan üç batık tespit edilmiştir. YK 17, YK 27 ve YK 29 batıklarında iskelet-temelli inşa yönteminin kullanımıyla ilgili bulgulara ulaşılmıştır.