Türkçe
Türkiye’nin Konservasyon Biliminde Kullanılacak İlk Dondurarak Kurutma Cihazı İstanbul Üniversitesi Sualtı Kültür Kalıntılarını Koruma Anabilim Dalında Hizmete Alındı
Suya doymuş organik arkeolojik eserlerin konservasyonunda kullanılacak olan Türkiye’nin ilk dondurarak kurutma cihazı İstanbul Üniversitesi Yenikapı Batıkları Projesi Araştırma Laboratuvarında hizmete alındı. Özellikle sualtı kazılarından ele geçen organik eserlerin konservasyonunda en son teknoloji kullanılarak geliştirilen yöntem, dünyada çağdaş konservasyon teknikleri arasında öncelikli olarak tercih edilmektedir.
Cihaz ile yapılan ilk deneme uygulamaları başarı ile tamamlanmıştır. Tatmin edici sonuçların ardından PEG emdirme işlemi tamamlanan ve Türk bilim insanları tarafından gerçekleştirilen ilk sualtı kazısı olma unvanını taşıyan Çamaltı Burnu 1 Batığı Ahşaplarının tamamının dondurarak kurutma işlemine başlanmıştır. Geçtiğimiz günlerde prosesin başarıyla tamamlanmasının ardından batığa ait ahşaplar 800 yıllık bir sürenin ardından ilk kez tamamen kuru ve müzede sergilenebilir hale gelmiştir.
Yöntemin uygulamasında öncelikli olarak ahşaplara PEG (Polietilen glikol) ön emdirmesi yapılır. Böylece liyofilizasyon (dondurarak kurutma) esnasında ahşabın bünyesinde bulunan suyun donarak genleşmesi engellenmiş olur. Daha sonra ahşaplar dondurarak kurutma cihazına yerleştirilerek ahşap içerisinde yer alan suyun süblimleşme ile uzaklaştırılması sağlanır. Öncelikli olarak PEG’in donma ısısına ulaşan dondurarak kurutma cihazı daha sonra ahşap içerisinde yer alan katı suyu doğrudan buhar olarak uzaklaştırmaktadır. Bu yöntemde ahşap yüzey gerilimi oluşmadığından, ahşaplarda çekme, çatlama ve boyutsal deformasyonlar oluşmamaktadır. Uygulama sonrasında da ahşaplar görsel olarak da doğal gözükmektedir.